Autrique-huis

Autrique-huis in Brüsel

Het Autrique-huis , het eerste opmerkelijke gebouw van Victor Horta, is een mijlpaal in het Brusselse architecturaal erfgoed. Ten eerste vertegenwoordigt dit huis (gebouwd in 1893) een essentiële stap in de evolutie van de grootste Belgische architect, en ten tweede heeft dit gebouw onlangs een baanbrekende renovatie ondergaan die bijzonder relevant is voor een beter een beter begrip van de geboorte van Art Nouveau (de renovatie werd uitgevoerd door het architectenbureau MA2, met de hulp van een speciaal aangesteld wetenschappelijk comité).

Het gebouw dat vandaag herrijst, gaat ons aan het hart: het is de eerste belangrijke realisatie van van een jonge architect die zich volledig heeft ingezet, op basis van de goede wil van zijn opdrachtgever en zijn wens om zijn stempel te drukken. Stilistisch gezien geeft Maison Autrique toe aan het eclectisme, maar het gebruik van industriële materialen en de premisse van een ornamentele taal gebaseerd op de curve doen denken aan de Art Nouveau. Het gebouw is nog steeds gebonden aan vormen ontleend aan het maar er stroomt een frisse wind doorheen, de voorbode van veel architectonische vernieuwing. Alleen al het kleurenpalet van het huis, waarvan de rijkdom gereconstrueerd dankzij vele proefboringen, volstaat om een totaal nieuw licht te werpen op het werk van de jonge Horta.

In 1893 was Horta 32 jaar oud. Na zijn stage bij Balat, het ontwerp van enkele huizen in Gent en enkele andere projecten, vraagt zijn vriend Eugene Autrique, ingenieur bij Solvay, hem om een huis voor hem te ontwerpen. De eisen van Autrique waren eenvoudig: “geen enkele luxe, geen enkele extravagantie: een bewoonbare kelderverdieping, een waardige vestibule en traphal, de woon- en eetkamer mooi aansluitend, een eerste verdieping met bad en toilet (wat in die tijd niet gebruikelijk was) en een tweede verdieping voor kinderen en bedienden.”(V. Horta, Memoires, p. 31) Het gekozen perceel was gelegen aan de Haachtsesteenweg (Schaarbeek), op nummer 236 (vandaag is het n° 266), dat door Horta zelf op een openbare verkoop werd aangekocht.

Maison Autrique begin jaren 1970

Het zou het eerste herenhuis zijn dat ontworpen werd door Victor Horta. We zien reeds elementen die deel uitmaken van de voortdurende verkenningen van de architect: het begin van een integratie met de straat, muurdecoraties van verschillende dikte, naast elkaar bestaande symmetrische en asymmetrische vormen, en dan is er nog zijn revolutionair gebruik van metaal.

Rond dezelfde tijd ontwerpt Horta het Tassel Hotel; in de daaropvolgende jaren krijgt hij een groot aantal opdrachten en komt de stijl die weldra bekend zal staan als Art Nouveau tot volle ontplooiing. In zijn memoires drukt Horta zijn tevredenheid over het huis uit: “hij heeft een vriend (…) tevreden gesteld en een eerlijke prestatie geleverd” zonder inbreng van wie dan ook. (Memoires, p.33)

Het Autrique-huis is een onmisbaar bedevaartsoord voor iedereen die van architectuur houdt en in het bijzonder voor liefhebbers van het oeuvre van Horta.

Volgens de brief van Elsa Autrique stond het huis eerst in Brüsel en is het daarna verdwenen ¹⁾.

Het huis was gesloten voor het publiek van 2015 tot voorjaar 2017. Het werd heropend met een tentoonstelling over Victor Horta in de Verenigde Staten: Horta en Amérique .